به نقل از «عصر ایران»

ایران رتبه چهارم در فرار مغزها را دارد

تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۵۳۲۶۷

عضو هیات علمی موسسه مطالعات مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور می گوید: برخلاف باور عموم، ایران بالاترین رتبه فرار مغزها در جهان را ندارد ، آمارهای موجود نشان می دهد کشور پس از هند، فیلیپین و آمریکا- کانادا، رتبه چهارم را در فرار مغزها دارد.

به گزارش ایرنا، بهرام صلواتی در نشست مهاجرت، تمنای رفتن در دانشکده فنی دانشگاه تهران عنوان کرد: در سال 2018، تعداد دانشجویان مهاجر از ایران 12 هزار و 700 نفر اعلام شده که از این میان رتبه 12 را میان دانشجویان خارجی آمریکا دارا هستیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی در ادامه از نگرانی ماندگاری دانشجویان سخن گفت و افزود: ایران کشوری است که نرخ ماندگاری بالاتری در مقصد نسبت به کشورهای هند و چین دارد. 90 درصد دانشجویان ایرانی پس از اتمام تحصیل در آمریکا می مانند.

صلواتی با تاکید بر اینکه، وضعیت مهاجرت دانشجویان و نخبگان ایرانی آنگونه که در اذهان عمومی منفی و با رتبه های بالا به نظر می رسد، نیست، تصریح کرد: در حال حاضر سهم مهاجرت دانشجویان در ایران نسبت به افزایش جمعیت آنها ، شیب نزولی یافته است و از 2 درصد جمعیت دانشجویان مهاجر در دهه های 90 میلادی به یک درصد در سال 2016 رسیده است.

وی در باره آمار جهانی مهاجرت گفت: در یکی دو سال اخیر آمار مهاجران جهان به 260 میلیون رسیده است و از هر 30 نفر یک نفر در دنیا مهاجر است. جمعیت مهاجران دنیا با سرعت بالایی در حال افزایش است. این تنها مختص ایران نیست و در دنیا هیچ کشوری تنها گیرنده و تنها فرستنده ندارد.

وی در ادامه با اشاره به نبود آمارهای دقیق و رسمی در باره مهاجرت ایرانیان افزود: در مجموع 5 تا 6 میلیون دانشجوی مهاجر در دنیا داریم که با احتساب دانشجویانی که آنلاین در حال تحصیل هستند، 13 تا 14 میلیون مهاجر دانشجو در جهان داریم.

این پژوهشگر پژوهشکده سیاست گذاری علم و فناوری دانشگاه شریف ادامه داد: بیشتر مهاجران در مقطع تحصیلات تکمیلی هستند. 42 درصد مهاجران دانشجو، کارشناسی ارشد و 9 درصد در مقطع دکتری مشغول به تحصیل اند. در خاورمیانه اما مهاجران دانشجو بیشتر در مقطع کارشناسی تحصیل می کنند.

صلواتی در باره پراکندگی دانشجویان مهاجر در جهان گفت: چین با جمعیت حدود 2 میلیارد نفری، 700 هزار دانشجوی مهاجر دارد. آمریکا نیز با کاهش سهم در سال های اخیر سهم 23 درصدی دانشجویان مهاجر دارد. ایران نیز با 51 تا 53 هزار دانشجوی مهاجر میان کشورهای جهان در رتبه دهم و یازدهم قرار دارد.

وی عنوان کرد: از میان هر دو دانشجوی مهاجر در آمریکا یک موقعیت شغلی آکادمیک برای این کشورها ایجاد می شود. از این رو دانشجویان مهاجر بین المللی در آمریکا که به حدود یک میلیون نفر می رسند، حدود 500 هزار شغل دانشگاهی برای این کشور ایجاد می کنند. حدود 26 میلیارد دلار در سال گردش مالی این بازار جذب دانشجو است. طرح های ضد مهاجرتی دونالد ترامپ، آمریکا را از مقصد مهاجرت خارج کرده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بیشترین مهاجران ایران به آمریکای شمالی، اروپایی غربی و اقیانوسیه می روند، گفت: طبق آمار رسمی، ایران حدود یک و نیم میلیون مهاجر در دنیا دارد و حدود سه میلیون مهاجر رسمی از افغاستان و عراق پذیرفته است. در حالی که در آمار غیررسمی صحبت از 7 و 8 میلیون مهاجر ایرانی در جهان است.

صلواتی بر اساس آمارها می گوید: ایران رتبه 31 در کشورهای مهاجرفرست داشته و سالانه 30 تا 40 هزار مهاجر به سراسر دنیا می فرستد.

این عضو موسسه مطالعات جمعیتی با تاکید بر نادرست بودن این احساس که همه می روند و ما جامانده ایم، گفت: پیش از انقلاب بالاترین جمعیت دانشجو در آمریکا را داشتیم که این روند تا سال های اخیر کاهش نزولی داشت اما در چند سال گذشته با شیب ملایمی افزایش یافت.

چرا ایرانیان مهاجرت می کنند؟

صلواتی در ادامه نشست به نتایج پژوهشی میان 425 مهاجر ایرانی اشاره کرد و گفت: 75 درصد از پاسخ دهندگان به دلیل انگیزه های تحصیلی و پژوهشی برای تحصیل در مقطع دکتری از کشور خارج شده اند که بیشترین آنان از میان رشته های فنی بودند.

این پژوهشگر حوزه مهاجرت در باره دلایل رفتن گفت: یکی از اصلی ترین دلایل مهاجرت، سد بزرگ کنکور برای ورود به دانشگاه و کیفیت دوره های تحصیلی است.

به گفته وی، وضعیت شغلی، نبود فرصت های شغلی، سطح حقوق و دستمزد نیز انگیزه بعدی مهاجرت میان ایرانیان است.

وی به پدیده جالبی که در میان مهاجران جهان مختص ایرانیان است، اشاره و عنوان کرد: 75 درصد مهاجران در پاسخ به اینکه آیا پیش از خروج از ایران شاغل بوده اید؟ گزینه بله را انتخاب کردند و جالب اینکه حدود 50 درصد از آنان دارای مشاغلی با قراردادهای ثابت و سالیانه بودند.

صلواتی می گوید: پاسخ دهندگان به این پرسش که اگر دانشگاه های بین المللی در داخل ایران امکان فعالیت داشته باشند، می مانید؟ جواب خیر دادند و به این پرسش که اگر پیش از مهاجرت دارای شغل مناسبی بودید باز هم مهاجرت می کردید؟ بله گفتند.

وی دلیل چنین پاسخ هایی را میل به تجربه زندگی در خارج از کشور و میل به داشتن مدرک تحصیلی خارجی عنوان کرد و از افزایش تمایل به مهاجرت میان ایرانیان خبر داد.

این استاد دانشگاه در ادامه از دلایل بازگشت برخی مهاجران ایرانی به دلیل پیوندهای عاطفی و خانوادگی، انتقال دانش و فناوری و علاقه به پیشرفت کشور گفت.

بنا بر آمار صلواتی، در پنج سال گذشته، 125 دانش آموخته از 20 دانشگاه برتر جهان به کشور بازگشته اند و طرح های حمایتی خوبی از آن ها صورت گرفته است.

 آرزومندی، عامل اجتماعی مهاجرت

مهرداد عربستانی عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه نشست به دلایل جامعه شناختی مهاجرت میان ایرانیان پرداخت.

به گفته وی، تمنا و تمایل به مهاجرت ذهنیتی یک واقعیت اجتماعی است و شامل حالات درونی و تخیل مردم نیست. تمایل به مهاجرت یک نشانه گاه از اوضاع کشور است.

این استاد دانشگاه می گوید: ایران در میان بیش از 100 کشور، چهارمین رتبه را در ثبت نام لاتاری آمریکا دارد.

عربستانی در ادامه به بالا بودن تجربه خشم در میان ایرانیان اشاره کرد و گفت: این وضعیت به مسائلی چون ناامنی و فقر مربوط نمی شود .

وی سخنان خود را با این جمله ادامه داد که چرا همه به ترک کشور تمایل دارند؟ تحصیل از نخستین دلایل تمایل خروج از کشور است. در مراحل بعدی نیز دشواری راه اندازی کسب و کار در ایران، انتخاب سبک زندگی، آزادی و غیره از دلایل مهاجرت بیان می شود.

وی با اشاره به اینکه تحقق نیافتن آرزومندی میان مردم، عمده دلیل مهاجرت آنان به خارج از مرزهای جغرافیایی است، تصریح کرد: اگر کسی در برنامه ریزی آینده خود احساس کند که آروزهایش محقق نمی شود، به فراتر از مرزها می رود. مردم جامعه ایران آرزوهای خود را محقق یافته نمی بینند.

این استاد انسان شناسی با اشاره به اینکه دلایل متعدد در کنار هم باعث مهاجرت افراد شده و تنها یک دلیل عامل مهاجرت نیست، اظهار کرد: جایگاه افراد در موقعیت سیاسی و اقتصادی ساختار جامعه، ذهنیات وی را شکل می دهد. در صورتی که این ذهنیت نسبت به جایگاه ها منفی شده و فرد خود را در این جایگاه ها نبیند، به فکر عبور از مرزها می افتد .

عربستان با اشاره به اینکه امید در ایران اندک است و نظام اجتماعی ایران، قادر به تولید امید نیست، گفت: اقتصاد امید با وضعیت ذهنیت سیاسی به معنای دسترسی به قدرت و سرمایه های مختلف اجتماعی رابطه تنگاتنگ دارد. وقتی امید وجود داشته و دسترسی به تمناها ممکن باشد افراد به دنبال یافتن جایی دیگر برای تحقق آرزوها نخواهند بود. اما اگر قواعد سختی داشته باشیم که نگذارد تمناهایی چون کرامت انسانی، بهره مندی اقتصادی، حق معیشت، آزادی انتخاب و غیره نادیده انگاشته و انکار شود به طور ناخودآگاه به دنبال فرار از سیستم هستیم.

این عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در پایان افزود: اقتصاد امید زمانی آسیب می بیند که خواسته های فرد نادیده گرفته شود.

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: فرار مغزها مهاجرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۵۳۲۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از اینجا رانده و از آنجا مانده

مهاجرت یکی از موضوعاتی است که در خانواده فرهنگ و سینما حواشی ایجاد کرده و باید گفت که بسیاری از آن‌ها به‌دلیل اینکه از محبوبیت و شهرت قبلیشان فاصله گرفته‌اند و به سختی می‌توانند در شغل پیشینشان مشغول به کار شوند یا به جایگاهی در همان رده دست یابند که این امر نتیجه‌ای جز پشیمانی برای آن‌ها ندارد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، «خودم بودم که به همه چیز پشت پا زدم، من سال‌ها مدیر یک پردیس سینمایی به نام چهارسو بودم که متعلق به بنیاد ۱۵ خرداد بود، من از طرف بنیاد دعوت به کار نشده بودم، اما به عنوان هنرمندی که کار مدیریت فرهنگی را می‌دانست مرا برای همکاری انتخاب کردند، همچنین دو سال متوالی رئیس کاخ جشنواره بین‌المللی فجر بودم و این چیزیست که نمی‌توانم انکارش کنم.» این بخشی از صحبت‌های اشکان خطیبی بازیگر سینما است که سال گذشته از ایران به ایتالیا مهاجرت کرد.

وی به تازگی در مصاحبه‌ای اظهار کرده است: «بسیاری از افراد معتقدند که هنرمندان و بازیگران به سادگی می‌توانند مهاجرت کنند در حالی که این‌طور نیست؛ واقعاً تا پای از دست دادن همه‌چیز رفتم؛ نزدیک به یک سال طول کشید تا با پادرمیانی مستقیم وزیر امور خارجه ایتالیا توانستم نجات پیدا کنم‌، هر روز که بیدار می‌شوم با مشکلات متعددی دست به گریبانم و در حال حاضر تحت درمان هستم، در کنار اینکه نمی‌توانم جسم و ذهنم را برای کار کردن آماده کنم باید در این فکر باشم که شغل دیگری در کنار کارم انتخاب کنم تا بتوانم هزینه‌های زندگی‌ام را تأمین کنم‌؛ به هر حال زندگی کردن در اروپا کار راحتی نیست. از کارهایی که در ایتالیا انجام می‌دهم رضایت ندارم و به کیفیت کارهایم در ایران نیست؛ این ارتقا مشخصاً اتفاق نیفتاده و بدتر هم شده، دلیل این اتفاق هم این است که نزدیک به شش سال است که به‌عنوان بازیگر روی صحنه نرفته نرفته‌ام»

خطیبی بیان کرده است «شرایط واقعاً سخت است، عمر بسیار کوتاه است و بهایی که من در این برهه از زندگی‌ام دادم بهای بسیار سنگینی بود که به قیمت از دست دادن خیلی چیزها تمام شد؛ من خانواده‌ام را از دست دادم، اصلاً دوست نداشتم وقتی انتخاب الآنم را در کفه ترازو با گذشته قرار می‌دهم آنچه در گذشته داشتم سنگین‌تر شود. ما باید یاد بگیریم به اشتباهمان اذعان کنیم هرچند این این اتفاق به روند اجتماعی مربوط می‌شد که من هم بخشی از آن بودم.»

خانه امنی که بر سر کاسبان خون مردم آوار شد

مهاجرت هنرمندان یکی از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر در خانواده بزرگ فرهنگ و سینما ایران حواشی ایجاد کرده است؛ کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه، کانادا، دبی، هلند و آلمان مقصد اصلی بازیگرانی است که قصد مهاجرت از ایران را دارند اما باید گفت که بسیاری از آن‌ها به‌دلیل اینکه از محبوبیت و شهرت قبلیشان فاصله گرفته‌اند به سختی می‌توانند در شغل پیشینشان مشغول به کار شوند یا به جایگاهی در همان رده دست یابند.

یکی از واضح‌ترین مصادیق این امر را می‌توان لغو برگزاری تئاتر «خانه امن» در نیویورک بیان کرد؛ بیست‌ویکم اکتبر سال ۲۰۲۳( مهر ۱۴۰۲) قرار بود این نمایش در سالن تیلس سنتر نیویورک با بازی حمید فرخ‌نژاد، مهناز افشار، برزو اجمند و… به روی صحنه برود، اما طبق اخبار منتشر شده با خالی ماندن ۸۵ درصد از صندلی‌های صحنه، تیکت‌مستر که متولی فروش بلیت این برنامه بود، به دلیل کم بودن استقبال نمایش این نمایش خبر از لغو آن داد و اعلام کرد «این رویداد کنسل شده، لازم نیست شما کاری انجام دهید، خودمان پول شما را برمی‌گردانیم.»

روایتی از چهره‌های غمگین تورنتو!

یکی دیگر از این مصادیق، ارژنگ امیرفضلی بازیگر، کارگردان، تهیه کننده و صداپیشگی ایرانی بود که پیش‌تر در آثار مرضیه برومند، اخراجی‌ها و شام عروسی هنرنمایی کرده بود و تازگی به تورنتو کانادا مهاجرت کرده است؛ ویدئویی که این طنزپرداز ایرانی اخیراً از وضعیتش در تورنتو خبر می‌دهد مورد توجه کاربران در شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است؛ وی در این ویدئو به بررسی هزینه‌های زندگی و شرایط سخت زندگی‌اش در تورنتو می‌گوید: از صبح تا حوالی پنج و شش بعد از ظهر کار می‌کنم و ماهانه سه هزار دلار درآمد دارم؛ اگر بخواهم خانه‌ی دو خوابه ای اجاره کنم تمام ۳۰۰۰ دلار را برای اجاره‌ی آن باید بپردازم، یک خانه تک خوابه در مکان معمولی شهر ماهانه ۲۴۰۰ دلار اجاره دارد.

این بازیگر ادامه می‌دهد: نمی‌توانم در تورنتو خودرو شخصی داشته باشم و حمل و نقل عمومی ماهانه ۱۰۰ دلار از درآمدم را به خود اختصاص می‌دهد، همچنین با محاسبات دیگر و اظهاراتی که در مورد هزینه قبض‌ها، تفریحات حداقلی و خوراک انجام می‌دهد به مخاطبین می‌گوید که شرایط زندگی‌اش در تورنتو با دشواری‌های جدی همراه است.

امیرفضلی در پایان اذعان می‌کند: بسیاری از افرادی که مهاجرت می‌کنند چاره‌ای ندارند جز اینکه بگویند خیلی خوشبختند و اینجا همه امکانات در دسترس است اما خیابان‌های اینجا مانند ایران است، بعضی آدم‌ها چهره‌ی شادی دارند و بعضی دیگر غمگینند هرچند به نظر می‌رسد تعداد آدم‌های غمگین در خیابان‌های ایران بیشتر باشد اما اخیراً به خاطر افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها در کانادا تعداد چهره‌های غمگین در خیابان‌های تورنتو هم بیشتر شده است.

از نقش‌آفرینی در مختار تا راننده آمبولانس در کانادا

از دیگر هنرمندان نام‌آشنایی که مهاجرت مهر پایانی به کارنامه حرفه‌ایشان در ایران بود می‌توان شبنم فرشادجو، ویشکا آسایش، فریبرز عرب‌نیا، لیلی رشیدی و پرستو صالحی را نام برد؛ شبنم فرشاد جو که پیش از این لوح تقدیر بهترین بازیگر زن در جشنواره فجر و تندیس بهترین کارگردانی را در پنجمین دوره جشنواره تئاتر بانوان دریافت کرده بود هم اکنون در تورنتو کانادا به برگزاری کلاس‌های بازیگری مشغول است.

ویشکا آسایش که خیلی‌ها از را با بازی درخشانش در سریال «امام علی (ع)» و نقش خانم دارابی در «ورود آقایان ممنوع» می‌شناختند هم اکنون در پاریس ویدئو هایی هنگام ورزش و کوهنوردی از خود منتشر می‌کند و به کار رو به روی دوربین علاقه‌ای نشان نمی‌دهد.

فریبرز عرب‌نیا بازیگر نقش مختار در سریال «مختار نامه» و بازیگر نقش شهید چمران در سینمایی «چ» در صفحه شخصی‌اش خود را با افتخار راننده بیماران در کانادا معرفی می‌کند؛ لیلی رشیدی هنرمند سینما و تلویزیون به برگزاری کلاس بازیگری برای کودکان در دبی می‌پردازد و پرستو صالحی در ویدئویی که از خود منتشر کرده به دلتنگی و ابراز علاقه به بازگشت به ایران می‌پردازد و می‌گوید که تنهایی و غربت دیگر برایش قابل تحمل نیست‌.

دیدن اتفاقاتی از این دست و شرایط سخت زندگی برای هنرمندانی که سال‌ها در ایران شریک خاطره‌های مردم و پازلی از پیکره‌ی فرهنگ ایرانی_اسلامی کشورمان بوده‌اند، اندوه بار است؛ به نظر می‌رسد برای شکوفایی درخت باطن هر هنرمندی هیچ خاکی همانند خاک کشورش نیست؛ به همین دلیل است که بهتر است هنرمندان در میهن خود به تولید و آفرینش آثار هنری دست بزنند و با افزایش بصیرت و بینش خود مرعوب و مجذوب وعده‌های پوشالی خارج‌نشینان نشوند.

همچنین می‌توان از مدیران فرهنگی تقاضا داشت که با انعکاس حقیقت مهاجرت هنرمندان سبب دامن زدن به این اشتباه جبران ناشدنی در حوزه‌ی فرهنگ نشوند و با تبیین تبلیغات مخرب و دروغ پردازی‌های رسانه‌ای معاندان از جناح‌گیری غیر اندیشه ورزانه و اقدامات لحظه‌ای و احساسی هنرمندان که ضربه‌ی سنگینی به خود ایشان و فرهنگ و سینمای کشور وارد می‌آید جلوگیری کنند چرا که بیان چنین مصادیق و آینده‌ای برای این افراد غیرقابل پیش‌بینی نبود و پیش از این نیز شاهد چنین مواردی بودیم، بازیگرانی که اتفاقات سیاسی را دستاویز کردند تا از کشور مهاجرت کنند و در نهایت موردی جز پیشمانی برای آن‌ها باقی نماند.

کد خبر 748608